ในขณะที่ดอกไม้รูปทรงเหมือนถ้วยหรือรูปดาวแบบคลาสสิก จะเป็นสิ่งบ่งบอกได้ถึงข้อเท็จจริงที่ว่า พวกมันเป็นหนึ่งในตัวอย่างแรกสุดของแองจิโอสเปิร์มที่ออกดอก แต่ตัวอย่างในสวนส่วนใหญ่เป็นพันธุ์ที่ค่อนข้างใหม่ หนังสือของไทยฉบับหนึ่งที่มีเนื้อหาทั้งหมดเน้นไปที่พืชชนิดนี้ และได้บรรจุภาพของลูกผสมไม่น้อยกว่า 150 สายพันธุ์ ความแพร่หลายดังกล่าวพิสูจน์แล้วว่า ดอกบัวสายสามารถออกดอกอวดโฉมได้ ทั้งในแบบสภาพแวดล้อมเขตอบอุ่นและเขตร้อนในที่ต่าง ๆ ทั่วโลก
ยิ่งไปกว่านั้น พวกดอกไม้เหล่านี้ยังถือว่าเป็นที่โปรดปรานตราบชั่วนิรันดร์ สำหรับคนรักงานศิลปะ อย่างในภาพวาดของโคลด โมเน่ ศิลปินแนวอิมเพรสชั่นนิสต์ชาวฝรั่งเศส ที่สรรสร้างภาพวาดมากกว่า 200 ภาพจากดอกบัวในสวนของเขาเองที่เมืองจีแวร์นี
อย่างตัวผมเองก็ปลูกพันธุ์ม่วงอมแดง ฟ้าและสีม่วงในเฉดต่าง ๆ แต่ก็มีสีขาว แดงอมชมพูและเหลืองให้เลือกด้วย ในขณะที่ส่วนใหญ่เป็นพันธุ์กลีบเดี่ยว แต่บางชนิดก็เป็นพันธุ์ที่มีกลีบหลายชั้น ตัวอย่างเช่น Gladstonia และ Gonnere ซึ่งทั้งสองชนิดมีดอกไม้สีขาว เพื่อให้รู้สึกน่าดึงดูด สายพันธุ์ส่วนใหญ่มีเกสรตัวผู้สีเหลืองตัดกัน
ในการปลูกบัวสายนั้น ให้นำเหง้าที่อ้วน ๆ ลงในดินที่ชุ่มน้ำลงไปที่ก้นบ่อหรือกระถาง เมื่อมันงอกออกมาแล้ว ทั้งใบและดอกจะโผล่พ้นสู่ผิวน้ำ เพื่อขึ้นมารับแสงอาทิตย์ พวกมันสามารถเติบโตได้ในกระถางตันก้นตื้นที่มีพื้นที่ค่อนข้างกว้าง แต่ถึงแม้ว่าตามร้านขายต้นไม้ต่าง ๆ จะขายบัวสายส่วนใหญ่ด้วยวิธีนี้ แต่พวกมันจะเจริญเติบโตได้ดีกว่า ถ้าให้พวกมันอยู่ในบ่อปลาร่วมกับพืชน้ำอื่น ๆ ที่มีพื้นที่เหลือเฟือให้ใบที่มีลักษณะเป็นแผ่นกลม ๆ ได้ลอยน้ำไปมา และให้รูปลักษณะดอกอันเป็นเอกลักษณ์นี้ได้มีส่วนทำให้บ่อน้ำดูสดใสยิ่งขึ้นอีกด้วย
ใบไม้ที่งอกออกมาจากรากบนลำต้นกลวงหรือก้านใบยาวของบัวสาย สามารถเติบโตจนมีเส้นผ่าศุนย์กลางได้มากถึง 12 นิ้ว และเป็นที่หลบซ่อนของปลาตัวเล็ก ๆ นอกจากนี้ยังให้ร่มเงา ซึ่งช่วยลดปริมาณตะไคร่น้ำ และป้องกันความร้อนสูงเกินไปของสภาพแวดล้อมบริเวณน้ำละแวกนั้นด้วย
จุดหนึ่งที่ทำให้บัวสายมีชัยเหนือดอกบัวทั่วไปนั้น อยู่ที่ความหลากหลายของเฉดสี ที่งดงามราวกับว่าเป็นสีรุ้ง ในทางกลับกันดอกบัวทั่ว ๆ ไปจะได้คะแนนในด้านของกลิ่นที่หอม และมีอายุยืนยาวมาก ยิ่งไปกว่านั้นเนื่องจากดอกไม้ขนาดใหญ่คล้ายดอกโบตั๋น และใบสีเขียวมรกตลอยอยู่เหนือน้ำบนลำต้นยาวดอกบัวจึงต้องการพื้นที่ผิวที่เล็กกว่ามาก
ทั้งบัวสายและดอกบัวทั่วไปต้องการแสงแดดมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งดอกบัวสายจะไม่เจริญเติบโตและออกดอก เว้นแต่จะอยู่ในตำแหน่งที่มีแสงแดดส่องถึง ทั้งสองสามารถขยายพันธุ์โดยเมล็ดหรือจะได้ผลดีกว่าโดยการแบ่งราก (เหง้า) ข้อเสียเพียงอย่างเดียวคือพื้นน้ำเหล่านี้จะแพร่ขยายอย่างรวดเร็ว จนเหมือนจะกลายมาเป็นผู้รุกรานผืนน้ำได้ในบริเวณน้ำนิ่งหรือไหลเอื่อย แต่นี่ก็แทบจะไม่เป็นเรื่องที่น่ากังวลสำหรับเท่าไหร่สำหรับชาวสวนเขตร้อน
ในขณะที่การปลูกพืชน้ำเหล่านี้ไม่ได้ต้องการการบำรุงรักษาที่มากมาย แต่ต้องอย่าลืมกำจัดใบไม้ที่เริ่มเหี่ยว และดอกไม้ที่โรยแล้วออกด้วย และหาตำแหน่งปลูกพืชเหล่านี้ในจุดที่มีแดดจัด เพียงเท่านี้ บรรดาดอกไม้แสนสวยเหล่านี้ก็จะให้รางวัลแก่คุณ ด้วยการออกดอกแสนสวยเป็นเวลาหลายปี ปีละหลาย ๆ ครั้งเลยทีเดียว
คุณสามารถติดต่อ ด็อกเตอร์แพททริค แคมป์เบล (DrPatrick Campbell) ได้ที่บ้าน Camelot ของเขาซึ่งตั้งอยู่ที่ 59/84 ซอยไสยวน 13 ราไวย์ ภูเก็ต 83130 โทร: 076613227 (โทรศัพท์บ้าน) 0655012326 หรือ 0857827551 (มือถือ) หนังสือ “The Tropic Gardener” ซึ่งเป็นคู่มือที่ขาดไม่ได้สำหรับเป็นการแนะแนวเรื่องต้นไม้ และการเพาะปลูกพืชในประเทศไทย หนังสือมีจำหน่ายที่ร้านหนังสือเส้งโหในเมืองภูเก็ตหรือ Delish in Rawai หรือติดต่อให้จัดส่งหนังสือไปให้ที่บ้านโดยส่งคำขอไปที่ drpaccampbell@gmail.com
แปล/เรียบเรียง : ธิชา/ข่าวภูเก็ต
